Ziekte van Peyronie (kromme penis)

De Ziekte van Peyronie is een goedaardige afwijking van de penis met onbekende oorzaak. De afwijking wordt gekenmerkt door de vorming van de verbindweefselde harde knobbels in de wand van de zwellichamen, met als gevolg vaak een vervorming van de penis in de zin van verkromming en verkorting met een wisselende mate van erectiestoornis.

In 3,2% van de mannelijke bevolking komt deze afwijking voor. In 2/3 van de gevallen is de man tussen 40 en 60 jaar oud.

Oorzaken van de Ziekte van Peyronie

Een exacte oorzaak is niet bekend. De meest waarschijnlijke oorzaak is een combinatie van factoren waarbij kleine beschadigingen van de penis tijdens geslachtsgemeenschap tot littekens leiden. Met name als de penis tijdens erectie overstrekt raakt, kunnen deze kleine microbeschadigingen in de wand van de penis ontstaan.

Ook andere oorzakelijke factoren worden genoemd zoals een erfelijke aanleg: in 20% van de patiënten met de Ziekte van Peyronie wordt ook een verbindweefseling in de handpalm gezien met verkromming van de pink (ziekte van Dupuytren).

Deze ziekte van Dupuytren is een autosomale dominante afwijking (= erfelijke ziekte). Als een andere mogelijke oorzaak voor de Ziekte van Peyronie worden arteriële afwijkingen van de penisvaten genoemd aangezien deze in 30% van de patiënten voorkomen. Vroegtijdige arteriosclerose leidt tot ontstekingen van de vaatwand.

Kleine beschadigingen van de penis tijdens de erectie kunnen dit proces verder versterken en tot verbindweefseling van de wand leiden. Ook infecties worden als oorzaak genoemd.

Symptomen van de Ziekte van Peyronie

Er zijn vier duidelijke symptomen aanwezig:

• Er is een verharding in de wand van de penis voelbaar;
• Er treedt een verkromming op van de penis tijdens de erectie met evt. ook een verkorting;
• Er treedt pijn op tijdens de erectie;
• Er treden erectiestoornissen op.

Oorzaak van erectiestoornis bij de Ziekte van Peyronie

Bij de Ziekte van Peyronie treedt in 40 tot 55% een erectiestoornis op. De oorzaak kan psychisch zijn (angst voor de pijn, angst niet te kunnen presteren). De oorzaak kan ook de verkromming zelf zijn waardoor geen geslachtsgemeenschap meer mogelijk is. Verder treden erectiestoornissen op t.g.v. verbindweefseling van de zwellichamen en door vaatafwijkingen van zowel het arteriële als het veneuze systeem.

Onderzoek bij de Ziekte van Peyronie

Bij lichamelijk onderzoek is bijna altijd een langwerpige knobbel voelbaar aan de rugzijde van de penis welke in ernst en uitgebreidheid varieert. Door een foto te maken kan de ernst van de verkromming worden vastgelegd. Het is aan te bevelen om als patiënt zelf een foto te maken van de penis in erectie, zo mogelijk in twee richtingen, om aldus de ernst van de afwijking vast te leggen en deze aan de behandelend arts te tonen.

De uroloog zal voor nadere diagnostiek over kunnen gaan tot het injecteren van een vaatverwijdend middel in de penis om een penisverkromming aan te kunnen tonen. Daarnaast kan echografie en MRI nadere informatie geven over de ernst van de aandoening.

Met deze twee laatste onderzoekmethoden zijn verkalkingen aantoonbaar in de knobbels.

Behandeling van de Ziekte van Peyronie

Een genezende behandeling voor de Ziekte van Peyronie is helaas nog niet aanwezig. Patiënten met een korte duur van de ziekte d.w.z. minder dan drie maanden, met pijn in de penis en een recente vervorming van de penis hebben zeer vermoedelijk nog een actieve ontstekingscomponent en zouden daarom meer baat kunnen hebben bij medicamenteuze therapie.

Het einde van de actieve fase van de ziekte is meestal na 1 jaar bereikt. Een poging met een medicamenteuze behandeling gedurende zes weken is mogelijk zinvol in de actieve fase van de ziekte.

Er worden verschillende medicamenteuze behandelingen met wisselend succes toegepast. Daarnaast werd radiotherapie toegepast en recentelijk wordt de ESWL-behandeling toegepast; dit is een behandeling met schokgolven zoals bij nierstenen veelvuldig wordt toegepast. Helaas zijn al deze medicamenteuze en instrumentele behandelingen ook in de acute fase weinig succesvol. Wat resteert is vaak een penis met een behoorlijke verkromming waardoor coïtus niet meer mogelijk is. In dat geval kan een chirurgische correctie van de verkromming uitkomst bieden met als grootste nadeel dat de penis hierdoor verkort (operatie volgens Nesbit). Als laatste redmiddel maar zeer effectief geldt de implantatie van een penisprothese.

Waar komt de naam ‘Ziekte van Peyronie’ vandaan

François de la Peyronie leefde van 1678 tot 1747; hij is geboren in Montpellier waar hij lange tijd als chirurg werkzaam was. In 1715 verliet hij Montpellier om een lucratieve carrière in Parijs te starten. In Parijs werd hij de eerste chirurg van koning Lodewijk XV. Deze wist hij te overtuigen van de noodzaak een school voor chirurgie op te richten. Dit betekende de definitieve scheiding tussen de kappers ( barbieren ) en de chirurgen. In 1743 werden chirurgen in Frankrijk voor het eerst ook erkend als dokters.

In 1743 werd door la Peyronie voor het eerst een afwijking beschreven van harde knobbels aan de penis met een verkromming ten gevolge. Toch was hij niet de eerste welke deze afwijking beschreef: in 1561 heeft zowel Fallopius als Vesalius de afwijking beschreven.

La Peyronie bleef kinderloos en stierf steenrijk.